خوردن شتر مرغ اگر ذبح شده باشد جایز است

الحمدلله.

بله، خوردن گوشت شترمرغ برای شما جایز است، زیرا الله تعالی بر بندگان منت نهاده که هرآنچه در آسمان‌ها و زمین است را در تسخیر آنان قرار داده است.

و در شمار آوردن حیواناتی که خوردنشان حلال است دشوار است، و اصل در همهٔ حیوانات آن است که همه حلال هستند به جز آنچه استثنا شده است و می‌توان حرام گوشت‌ها را در این موارد محدود کرد:

نخست: خوک، زیرا به نص قرآن و سنت و اجماع حرام است.

دوم: هر حیوان درندهٔ نیش‌دار مانند شیر و ببر و پلنگ و گرگ و سگ و غیره.

سوم: هر پرندهٔ [شکارچی] پنجه‌دار، مانند شاهین و باز و کرکس و عقاب و غیره.

از ابن عباس روایت است که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم - «از خوردن هر درندهٔ نیش‌دار و پرندهٔ چنگال‌دار نهی کردند». به روایت مسلم (۱۹۳۴).

چهارم: الاغ اهلی.

از علی ـ رضی الله عنه ـ روایت است که فرمود: «رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ در سال خیبر از متعه [زنان] و [خوردن گوشت] خران اهلی نهی کردند». به روایت بخاری (۵۲۰۳) و مسلم (۱۴۰۷).

پنجم: هر آنچه امر به کشتن آن آمده مانند مار و عقرب و موش.

ششم: ناپاک‌ها و آنچه خبیث پنداشته می‌شود، زیرا از جملهٔ اصول معتبر در تحریم و تحلیل، پاک دانستن و ناپاک دانستن یک چیز است و شافعی ـ رحمه الله ـ این را بزرگترین و شامل‌ترین اصل دانسته است و اصل آن در این سخن حق تعالی آمده که:

وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ [اعراف: ۱۵۷]

(و پلیدی‌ها را بر آنان حرام می‌گرداند).

و این سخن حق تعالی که می‌فرماید:

يَسْأَلُونَكَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ ۖ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ [مائده: ۴]

(از تو می‌پرسند چه چیز برایشان حلال شده است؟ بگو: برای شما پاکی‌ها حلال شده است).

بنابراین، خوردن گوش شترمرغ بدون کمترین شکی حلال است و فقها نیز در مواضعی بر حلال بودن شترمرغ تصریح کرده‌اند، از جمله:

الف. ذبح: هنگام ذکر آنچه در ذبح باعث راحت شدن (زجر ندیدن) حیوان می‌شود گفته‌اند: برای حیوانی که گردنش کوتاه است ذبح در محل گلو انجام شود و برای حیوانی که گردنش بلند است مانند شتر و شترمرغ و قو، ذبح در پایین گلو (محل اتصال گردن به بدن) انجام شود زیرا برای خارج شدن روح آسان‌تر است.

ب. جزای شکار حرام. شافعی می‌گوید: اگر شخصی که در حال احرام است شترمرغی را شکار کند، در آن ذبح یک شتر [به عنوان جزا] هست. «الأم» (۲/ ۲۱۰).

ج. حلال بودن اجزای آن. ابن حزم می‌گوید: و اگر قسم یاد کند که هیچ تخم مرغی را نمی‌خورد، قسمش زیر پا نهاده نمی‌شود مگر با خوردن تخم مرغ، و با خوردن تخم شترمرغ و دیگر حیوانات و یا خوردن تخم ماهی سوگندش زیر پا نهاده نمی‌شود، بنابر آنچه ذکر کردیم؛ و این قول ابوحنیفه و شافعی و ابوسلیمان است. «المحلی» (۶/ ۳۲۷).

نکته:

فیومی می‌گوید:

لفظ «نعامه» (شترمرغ) برای نر و مادهٔ این حیوان به کار می‌رود و جمع آن نعام است.

«المصباح المنیر» (۶۱۵).

والله اعلم.