حکم تبریک گفتن عید پیش از فرا رسیدن آن

الحمدلله.

تبریک گفتن عید از امور مباح است و از برخی از صحابه ـ رضی الله عنهم ـ این تبریک روایت شده است.

ابن قدامه ـ رحمه الله ـ می‌گوید: «ابن عقیل چند حدیث دربارهٔ تبریک عید ذکر کرده است از جمله اینکه محمد بن زیاد می‌گوید: همراه با ابواُمامهٔ باهلی و دیگرانی از اصحاب پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ بودم، پس هرگاه از [نماز] عید بازمی‌گشتند به یکدیگر می‌گفتند: تَقَبّلَ اللهُ مِنّا ومِنك (الله از ما و تو بپذیرید) و احمد می‌گوید: سند حدیث ابوامامه سندی خوب است» (المغنی: ۲/ ۱۳۰).

ظاهر کاری که صحابه انجام می‌دادند و از آنان نقل شده این است که تبریک عید پس از نماز عید است و اگر انسان از روی اقتدا به اصحاب پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ تنها همین کار را انجام دهد نیکوست، و اگر پیش از آن از روی مبادرت و زودتر تبریک گفتن به دوستش چنین کند ظاهر امر این است که ان شاء الله اشکالی ندارد، زیرا تبریک عید از باب عادات است و امر در باب عادات وسیع است و مرجع آن عُرفی است که میان مردم رایج است.

شروانی شافعی ـ رحمه الله ـ می‌گوید: «از این سخن او که می‌گوید: «در روز عید» این برگرفته می‌شود که تبریک گفتن در ایام تشریق و مابعد روز عید خواسته نمی‌شود، اما عادت مردم بر این است که در این روزها تبریک بگویند، و مانعی از آن نیست زیرا مقصود از آن کسب محبت و اظهار شادی است و از این سخنش همچنین فهمیده می‌شود که وقت تبریک برخلاف آنچه در برخی حاشیه‌ها آمده با طلوع فجر آغاز می‌شود نه با شب عید، و شاید گفته شود: این کار نیز مانعی ندارد زیرا عادت مردم بر آن است و بیان شد که هدف از آن جلب محبت و آشکار ساختن شادی است و مستحب بودن تکبیر در شب عید نیز این موضوع را تایید می‌کند» (حواشي الشرواني علی تحفة المحتاج: ۲/ ۵۷).

والله اعلم