الحمدلله.
روزه یکی از گرامیترین عبادات است، به طوری که جز الله کسی اجر روزهدار مُحتَسب را نمیداند و پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ میفرماید: الله عزوجل فرمود: همهی کارهای فرزند آدم برای اوست مگر روزه که برای من است و من پاداش آن را میدهم به روایت بخاری (۱۹۰۴) و مسلم (۱۱۵۱). (محتسب کسی است که عمل را صرفا برای پاداش و خشنودی الله و با رضایت انجام میدهد).
روزهی رمضان همچنین رکنی از ارکان دین است که لازم است مسلمان بر آن محافظت نماید و توجه نشان دهد، چه این روزه فرض باشد یا نفل، تا خداوند پاداش شایسته را به او عطا کند.
روزه سنتهای بسیاری دارد که برخی از آنها را ذکر میکنیم:
اولا:
سنت است که اگر کسی در حال روزه به او بد گفت یا با وی درگیر شد بدی او را با احسان پاسخ دهد و بگوید: من روزهام.
دوم:
خوردن سحری برای روزهدار مستحب است، زیرا سحری برکت است.
سوم:
زود افطار کردن و دیر سحری خوردن سنت است.
چهارم:
سنت است که با رطب افطار کند، اگر رطب در دسترس نبود با خرما و اگر خرما هم نبود با آب.
پنجم:
برای روزهدار مستحب است که هنگام افطار بگوید: ذَهَبَ الظَّمَأُ، وَابْتَلَّتِ الْعُرُوقُ، وَثَبَتَ الْأَجْرُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ (تشنگی رفت و رگها تر شد و ان شاءالله اجر آن ثبت گردید). برای دانستن نصوص وارده دربارهی همهی موارد به پاسخ سوال شمارهی (39462) مراجعه نمایید.
ششم:
مستحب است که روزهدار بسیار دعا کند، زیرا رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ میفرماید: سه کس هستند که دعایشان رد نمیشود: امام عادل، و روزهدار تا آنکه افطار کند، و دعای مظلوم به روایت احمد (۸۰۴۳). محققان مسند احمد این روایت را با مجموع طرق و شواهد آن صحیح دانستهاند.
امام نووی ـ رحمه الله ـ میگوید:
مستحب است که روزهدار در هنگام روزه امور مهم دنیا و آخرت را برای خود و کسانی که دوستشان دارد و مسلمانان در دعا بخواهد المجموع (۶/ ۳۷۵).
هفتم:
در مورد روزهی رمضان امور زیر نیز مستحب است:
ـ نشستن در مسجد برای تلاوت قرآن و ذکر خداوند
ـ اعتکاف در دههی آخر رمضان.
ـ نماز تراویح.
ـ صدقه دادن بسیار و انجام بیشتر اعمال نیک.
ـ مدارسهی قرآن.
زیرا امام بخاری (۶) و مسلم (۲۳۰۸) از ابن عباس روایت کردهاند که گفت: رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ بخشندهترین مردم بود و بیش از همیشه در رمضان، هنگامی که جبرئیل با وی دیدار میکرد بخشنده بود، و جبرئیل در هر شب رمضان با وی دیدار میکرد و با ایشان قرآن مدارسه میکرد، و پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ [در آن هنگام] از باد آزادِ فراگیر بخشندهتر بود.
ـ روزهدار وقت خود را جز در آنچه به سود اوست هدر ندهد، زیرا خواب زیاد و زیادهروی در شوخی و خنده ممکن است در روزهاش اثر بد بگذارد. و همچنین همهی فکر و ذکر خود را به خوردن غذاها و نوشیدنیهای رنگارنگ مصروف نسازد زیرا این کار باعث میشود از انجام بسیاری از کارهای نیک محروم بماند.
والله اعلم.