Allah’a hamd olsun.
Birincisi:
Abdestte yıkanması vacip olan uzuvlar şu ayette belirtilmiştir: “Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve başlarınıza mesh edip her iki topuğa kadar da ayaklarınızı yıkayın..” (Maide/6) yüce Allah yüzün yıkanmasından sonra elleri dirseklere kadar yıkanmasını emretmiştir. Bu da ancak elleri parmaklarla birlikte yıkamakla mümkündür. Her kim bilekten dirseğe kadar yıkamakla yetinirse farzı yerine getirmemiş sayılır.
Abdestin başında elleri yıkamak sünnet olan bir uygulamadır. Hanefiler dışında alimlerin cumhuruna göre bu yıkama işlemi farz yıkamanın yerine geçmez.
Alimlerin cumhuruna göre abdestte uzuvları yıkarken sıralamaya riayet etmek vaciptir. Ayette sıralamasına göre yani: Önce yüz, sonra eller, sonra başın meshi, sonra ayakların yıkanması gelir.
Bunun üzerine abdestin başında ellerin yıkanması daha sonra elleri yıkanmasının yerine geçmez. Çünkü bu durumda sıralamaya riayet edilmemiş olacak. Ve eller yüzden önce yıkanmış olacak. Ancak vacip olan ellerin yıkanması yüz yıkanmasından sonra olmasıdır.
Özetle: Her kim abdest alır, ellerini yıkar, sonra ağza ve buruna su verir, yüzü yıkar, sonra elleri bilekten dirseğe kadar yıkarsa abdesti alimlerin çoğuna göre geçerli değildir.
Şeyh İbn Cibrin’e şöyle soruldu:
Abdest başında ellerini yıkadığıyla yetinerek daha sonra avucunu yıkamadan elini bilekten dirseğe kadar yıkayan kişinin abdesti geçerli mi? Abdesti yeninden alması gerekir mi?
Cevap:
Abdestte avuçları/elleri yıkamaksızın sadece kolları yıkamak caiz değildir. Bilakis yüzünü yıkadıktan sonra ellerini parmak uçlarından başlayarak dirseklere kadar yıkar. Yüzünü yıkamadan önce ellerini yıkamış olsa bile yeniden yıkaması gerekir. Çünkü abdestin başında ellerini yıkaması sünnettir. Yüzden sonra ise farzdır. Her kim ellerini bilekten dirseğe kadar yıkarsa istenilen farz abdesti yapmamış olur. Böyle yapan kimse tekrar abdestini alması gerekir veya hatırladığı anda bıraktığı yeri yıkaması gerekir. Böylece avuçlarını yıkar ve diğer farzları sırasıyla yapar. (el Lulu el Mekin min Fetava şeyh bin Cibrin s. 77)
Şeyh bin Useymin Rahimehullah şöyle dedi: Birçok insanın gafil kaldığı bir hususa dikkat çekmek istiyoruz. Abdest alan bazı kişiler ellerini bilekte dirseğe kadar yıkar ve zanneder ki yüzü yıkamadan önce avuçlarını yıkaması yeterlidir. Bu doğru değil, bilakis elleri yıkarken parmak uçlarından başlar dirseklere kadar devam eder. (el Lika el Şehri 3/330)
En iyisini Allah bilir.