Allah’a hamd olsun.
,Namazda dua edilecek yerler iki türdür:
Birincisi:
Bazı yerlerde özel olarak dua edilmesinin mustehap olmasıyla ilgili deliller mevcut olup namaz kılanın bu yerlerde dilediği kadar uzun durabilir ve yüce Allah’tan tüm ihtiyaçlarını ister ve dünya ahiret hayrını talep edebilir.
Birinci yer: Secdede
Bunun delili: Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem’in şu sözüdür: Kulun rabbine en yakın olduğu an, secdeye vardığı andır. Secdede duayı çokça ediniz” Muslim/482
İkinci yer: Son teşehhütten sonra ve selamdan öncedir.
Bunun delili: İbn Mesud Radiyallahu anhu’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem teşehhüdü kendilerine öğrettikten sonra şöyle demiştir: “ Teşehhütten sonra dilediğin gibi dua et” (Buhari 2576, Muslim 402)
Üçüncü yer: Vitir namazında kunut duası.
Bunun delili: Ebu Davud’un 1425 nolu hadiste Hasan bin Ali Radiyallahu anhuma’dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem, bana vitir duasında söylemem üzere bir takım kelimeler öğretti:
“Allah’ım, hidayet ettiklerinin yoluna bizi de hidayet et. Allah’ım, afiyet ver. Dostların ile beraber bizi de dost edin. Verdiğin nimetleri bize mübarek eyle. Hükmettiğin şeylerin şerrinden bizi koru. Şüphesiz hüküm veren sensin, fakat kimse sana hüküm veremez. Senin sevdiklerin asla zelil olmaz. Senin düşman oldukların ise asla aziz olmaz. Rabbimiz sen mübarek ve yücesin. Allah’ın Rasulü Muhammed’e ailesine ve ashabına salat ve selam olsun.” Sahih Elbani 1281
İkinci tür:
Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem’in namaz kılınışı ile ilgili rivayet edilen dualardır. Ancak bu yerlerde dua uzatılmamış, özel olarak belirtilmemiş ve genel ihtiyaçlar için teşvik edilmemiştir. Ancak Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem bir takım me’sur kelimelerle dua etmiştir. Bu yerlerde ki dua, sınırlı olan zikirler konumundadır.
Birinci yer:
İstiftah duası: İhram tekbirinden sonra ve Fatiha süresine başlamadan öncedir.
İkinci yer:
Ruku’ da. Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem ruku’da şöyle derdi: “Subhaneke Allahumme Rabbene ve Bihemdike, Allahumme iğfir li” Rabbimiz! seni tüm noksanlardan tenzih ederiz, tüm hamdlar (övgüler) sanadır. Allahım! Beni bağışla.”
Buhari 761, Muslim 484 Aişe rivayet etmiştir.
İmam Buhari, bu hadisin başlığında: “Ruku’da dua etme” babı olarak yazmıştır.
Üçüncü yer: Rüku’dan kalktıktan sonra.
Bunun delili: Ebu Evfa Radiyallahu anhu’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem şöyle derdi: “Ey Rabbimiz! Sana göklerin, yerin ve bundan sonra dilediğin şeylerin dolusu hamd olsun. Ey Allah’ım! Beyaz elbisenin kirden temizlendiği gibi beni günah ve hatalardan temizle!.” Muslim476
Dördüncü yer: iki secde arası:
Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem iki secde arasında şöyle derdi: (Ey Allah’ım beni bağışla, bana rahmet et! bana ikramda bulun, beni doğru yoluna hidayet et ve bana rızıklandır!” Tirmizi 284,
İmam Nevevi Rahimehullah şöyle dedi: Tetimme kitabın sahibi şöyle dedi: Bu duanın bu sözlerle okunması şart değil. Her hangi dua da bulunursa sünnet yerine getirilmiş sayılır. Ancak hadiste geçen duayı yapmak daha faziletlidir. (Mecmu 3/437)
Kıyamda Kur’an okunması esnasında dua edileceğine dair rivayet bulunmaktadır. Ancak bu sadece nafile namazlarda olduğu rivayet edilmiştir. Farklı alimler, farz namazlarını sünnetlere kıyas etmişlerdir.
Bunun delili Huzeyfe Radiyallahu anhu’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem geçtiği her rahmet ayetinde durur ve Allah’tan rahmet diler, geçtiği her azap ayetinde durur ve Allah’a sığınırdı.” (Ebu Davud 871)
Aynı şekilde önemli olaylarda okunan kunut duası. Ancak buradaki maksat, olaya uygun yapılan dualardır. Konu dışı dualarda etse bir sakınca yoktur.
Hafiz bin Hacer Rahimehullah şöyle dedi: Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem’den aktarılan hadislerin özetine göre Allahın Resulu, namaz içerisinde altı yerde dua etmiştir: …yukarıda yerlere ek olarak iki yer zikretmiştir. Birincisi: İhram tekbirinden sonra bununla ilgili Ebu Hureyre Radiyallahu anhu’nun şu hadisi bulunmaktadır: “Allah’ım doğuyu batıdan uzaklaştırdığın gibi beni de hatalarımdan uzaklaştır.”
İkincisi: Rüku’dan kalktıkta sonra. İbn Ebi Evfe’nin Muslim’deki şu hadisidir: “ …Allah’ım beni kar, dolu ve soğuk su ile temizle”
Üçüncüsü: Rüku‘da. Aişe Radiyallahu anha’nın şu hadisidir: “ Rasulullah Sallallahu aleyhi vesellem rüku ve sücud esnasında şu duayı çokça söylerdi: “ Allah’ım seni tüm noksanlardan tenzih ederim, tüm hamdler sanadır. Allah’ım beni bağışla.”
Dördüncüsü: Secdede. Şüphesiz bu konum en çok dua ettiği yer ve bunu emrettiği yerdir.
Beşincisi: iki secde arası.
Altıncısı: Teşehhütte.
Ayrıca kunut duası ve kıyamda Kur’an okuduğunda rahmet ayetine rastladığında Allah’tan rahmet diler, azap ayetine rastladığında Allah’a sığınır.” Fethul Beri 11/132
Sayılan yerlerin genel olarak en müekked olanı: iki yerdir:
Secdede ve son teşehhütten sonradır.
İbn Hacer Rahimehullah şöyle dedi: “Namazda dua etmenin yeri secde ve teşehhüttür. Fethul bari 11/186. Daha detaylı bilgi için aynı kaynağın 2/318 nolu sayfaya bakınız.
En iyisini Allah bilir.