Allah’a hamd olsun.
Birincisi:
Belirli bir şahsın ezan okumakla yükümlü olması söz konusu değildir. Her hangi bir Müslüman ezan okursa o topluluktan ezan farzı düşer, zira Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle demiştir: “Biriniz ezan okusun ve en büyüğünüz imam olsun” (Buhari 628, Muslim 674) .
İkincisi:
İlim ehli, müezzinin bazı şartlara uyması ve bir takım mustehap hususlara riayet etmesi konusunda bilgiler vermiştir. Ezanın geçerli olması için müezzinin mutlaka şu özelliklere sahip olması gerekir: Müslüman, Akıllı ve erkek olmasıdır.
İbn Kudame Rahimehullah şöyle dedi: Ezan ancak bir Müslüman, akıllı ve erkek tarafından okunduğu takdirde geçerli olur. Kafir veya deli bir kişinin okuduğu ezan geçersizdir. Çünkü bu iki gurup insan ibadet ehilleri değillerdir. Kadının ezanına da itibar edilmez. Çünkü kadının ezan okuması meşru değildir. Bu konuda ihtilaf bilmiyoruz. (el Muğni 1/249)
Mustehap olan hususlar ise: Müezzinin güzel sesli olması, güvenilir ve adaletli olması, ezan zamanını bilmesi ve ergenlik çağına girmiş olması.
İbn Kudame Rahimehullah şöyle dedi:
Müezzinin adaletli, güvenilir ve buluğ çağına ermiş olması gerekir. Çünkü müezzin, oruç ve namazda başvurulacak güvenilir kişi konumundadır. Aksi durumda insanları yanıltabilir. Ayrıca yüksek yerde ezan okuyacağı için insanları avretlerine bakmaması açısından güvenilir olması gerekir. (el Muğni 1/249)
El Mevsua el Fıkhiye 2/368:
Müezzinin adaletli olması mustehaptır. Çünkü namaz vakitleri hususunda güvenilir olması ve nazardan emin olunacak kişi durumundadır. Fasık olan kişinin ezan okuması geçerli olmasıyla birlikte mekruhtur. Güzel sesli olması mustehaptır. Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem, Abdullah bin Zeyd’e şöyle dedi: “Kalk, ezanla ilgili gördüğünü Bilal’e aktar o, senden daha güzel seslidir”
Namaz vakitlerini bilmesi mustehaptır. Böylece vakitleri takip ederek ilk vaktinde ezanı okur. Müezzinin görür olması kör olmasından daha iyidir. Çünkü kör olan bir kimse vaktin girdiğini bilemez.
Ayrıca şu hususa dikkat edilmesi gerekir. Mescidin maaşlı müezzini varsa başkası bu hakkı ondan alma hakkına sahip değildir. Onun izni olmadan ondan başkası onun yerine ezan okuyamaz.
En iyisini Allah bilir.