Allah’a hamd olsun.
Birincisi:
Akikakurbanı, müstehap olan sünnettir. Dînen mükellef olanlara farz veya vâcipdeğildir. Her kim, bu sünnete uyarak onu yerine getirirse, ecir vefazîlete nâil olur. Her kim de bu sünnete uymayıp onu yerine getirmezse, kusurludavranmış olur fakat günah kazanmayı haketmemiştir.İlim ehlinin büyük çoğunluğu bu görüşevarmıştır.
Nitekim (162021),(20018) ve (38197) nolu sorularıncevaplarında bu konunun açıklaması geçmişti.
İkincisi:
Aslolan; Akikakurbanının, çocuğun babasının malındanolmasıdır, annesinin ve çocuğun kendisinin malındandeğildir.Zirâ Akika kurbanının meşruluğu ile ilgiliPeygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-‘den gelen hadislerde emre ilk muhatapolan kişi, babadır.
Fakatbazı fakihler şöyle demişlerdir:
“Şuhallerde babanın dışında bir kimsenin Akikakurbanını kesmesi câizdir:
1.Baba güç yetiremez ve Akikakurbanını kesmekten imtina ederse,
2.Bir kimse, Akika kurbanınıbabanın yerine kendisi kesmek için çocuğun babasından izin isterde baba da ona izin verirse.
Fakihler,İbn-i Abbas’tan -Allah ondan ve babasından râzı olsun- sâbitolan şu hadisi buna delil göstermişlerdir:
عَقَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنِ الْحَسَنِ،وَالْحُسَيْنِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا كَبْشَيْنِ كَبْشَيْنِ. [ رواه والنسائي وصححهالألباني في صحيح النسائي ]
“Rasûlullah -sallallahu aleyhive sellem-, Hasan veHüseyin için (Akikaolarak) ikişer ikişer koç kesti.”(Nesâî;hadis no: 4219. Elbânî; “Sahih-i Nesâî”de “hadis sahihtir,”demiştir.)
Yine fakihler şöyle demişlerdir:
“Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-‘in torunu Hasan ve Hüseyin için Akikakurbanlarını bizzat kendisinin kesmesi, babanın izni verızâsı olması halinde, Akika kurbanını babanındışında bir akrabanın kesmesinin câiz olduğuna birdelildir.
Hâfız İbn-i Hacer -Allah ona rahmet etsin-:
كُلُّ غُلامٍ رَهِينَةٌ بِعَقِيقَتِهِ، تُذْبَحُ عَنْهُ يَوْمَ سَابِعِهِ، وَيُـحْلَقُ،وَيُسَمَّى. [ رواه أبو داود وصححه الألباني في صحيح أبي داود ]
“Yenidoğan her çocuk, akikası karşılığındarehindir (Akikası kesilmedenölürse, kıyâmet günü anne ve babasına şefaat etmekten menedilir). Akikası doğumunun yedinci gününde kesilir, (aynıgünde) başı tıraş edilir ve kendisine isimverilir.” (Dâvud; hadis no: 2838. Elbânî, “Sahih-i Ebî Davud”da”hadis, sahihtir,” demiştir.)
Bu hadisin şerhinde şöyle demiştir:
تُذْبَحُ: “Kesilir” lafzı,edilgen fiildir. Bu fiil, Akika kurbanını kesecek olan kimsenin tayinedilmediğine delâlet eder. Şâfiîlere göre ise, çocuğunnafakası kime âit ise, Akika kurbanını onun kesmesi gerekir.Hanbelîlere göre ise, babanın ölümü veya kesmekten imtinâetmesinin dışında Akika kurbanını babanın kesmesigerekir.
Râfiî -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:
“Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-, Hasan veHüseyin için Akika kurbanı kesti, hadisi, te’vil edilmiş gibidir.”
Nevevî -Allah onarahmet etsin- şöyle demiştir:
“Hasanve Hüseyin’in babası (Ali -Allah ondan râzı olsun-), doğduklarındaAkika kurbanını kesemeyecek durumda olması veya Akikakurbanını kesmesi için Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-‘eizin vermiş olması veya “akka” kelimesi,”emretti” anlamında olması veyahut da bu fiil(başkasının oğlu için Akika kurbanını kesmek), Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-‘in hususiyetlerinden olması, ihtimaldâhilindedir. Nitekim Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Kurbanbayramında ümmetinden kurban kesemeyenler için kurban kesmiş vebazı âlimler bunu, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-‘inhususiyetlerinden saymıştır.” (“Fethu’l-Bârî”,9/595)
Kısacasöylemek gerekirse, annenin çocuğu için Akika kurbanınıkesmesi gerekmez. Ancak babasının kesmek istememesi veya babanınuzak bir yerde olması ya da çocuğun doğduğundan habersizolması sebebiyle kesememesi halinde annenin Akika kurbanınıkesmesi müstehaptır. Allah Teâlâ, bu davranışındandolayı anneye ecir ve sevap yazacaktır.
Bu konuda (71161)nolu sorunun cevabına bakabilirsiniz.
Üçüncüsü:
Yenidoğan çocuğun kulağına ezân okunmasına gelince, bukonuda Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-‘den herhangi bir hadis sâbitolmamıştır (gelmemiştir). Bazı fakihler, bununmüstehap olduğunu söylemişlerdir.
Bu konununaçıklaması, (136088) nolu sorunun cevabındageçmişti.
İmamMâlik -Allah ona rahmet etsin- yeni doğan çocuğun kulağına ezânokunmasının müstehap olmadığınısöylemiştir.
Şâfiîmezhebi âlimleri ile diğer âlimlerin dedikleri gibi, yeni doğançocuğun kulağına ezân okunmasının meşrûolduğunu söylersek, -Allah’ın izniyle, iki görüşten enaçık olanına göre, -namaz için okunan ezânda olduğu gibi-ezân okuma işini erkeğin yapması gerektiğini şartkoşan ilim ehlinin görüşüne aykırı hareket ederek,yeni doğan çocuğun kulağına annesi veya müslümankadınlardan birisinin ezân okuması câizdir.
Şâfiîâlimlerden Şibr Emlesî şöyle demiştir:
“Yenidoğan çocuğun kulağına kadın tarafından bile olsaezân okunması sünnettir. Çünkü bu ezân, erkeklerin görevi olan(namaz için okunan) ezân değildir.Aksine bundan maksat; sadece bereketummak amacıyla Allah’ın adını anmaktır.”(“Nihâyetu’l-Muhtac Hâşiyesi”, 8/149)
Şevberî’nin”el-Hâşiye ale’l-Menhec” adlı eserinde yeni doğançocuğun kulaklarına ezân okunmasında okuyacak kimsenin erkekolması şart değildir. Bazı âlimlerin anladıklarıgibi yeni doğan çocuğun kulağına ebe (doğumyaptıran) tarafından ezân okunması ile sünnet yerini bulur.”(Tablâvî’nin; “Tuhfetu’l-Muhtac Hâşiyesi”, 1/461)
Allah Teâlâen iyi bilendir.