Allah’a hamd olsun.
Astım ilaçları şüphesiz çoktur bazıları orucu bozduğu gibi diğerleri bozmamaktadır. En yaygın ilaçlar: sprey (fısfıs), oksijen, buharlaştırma (Nebulizatör) ve kapsüllerdir.
Sprey (fısfıs) ilacı sıkıştırılmış gaz olup akciğerleri genişletmek amacıyla kullanılır. Hasta bunu kullandığında hava yolunda geçerek akciğerlerine ulaşır. Bu madde bir yiyecek veya içecek değildir. Daimi Fetva Kurulu bu ilacın orucu bozmadığına dair fetva vermiştir. Şeyh İbn Useymin ve alimlerin çoğu bu şekilde fetva vermektedir. Bu konuyla ilgili fetvalara göz atmak için ( 37650 ) nolu sorunun cevabına bakınız.
Oksijen de aynı şekilde yiyecek veya içecek değildir. Oruç esnasında kullanımında hiçbir sakınca yoktur.
Buharlaştırılan ilaç, kullanımı şu şekilde olur: Sıvı ilacı buhara ve ince damlacıklara dönüştüren bir cihaz vasıtasıyla elde edilir. - genellikle ilaç sodyum tuzu içinde çözülür - sıvıya hava yüksek basınçlı hava pompalanır ve bu ilacın buharlaşmasına neden olur ve böylece hasta tarafından ağız üzerine yerleştirilen bir maske veya ağız içine yerleştirilebilen küçük bir tüp yoluyla solunur.
Bu cihazdan insanın ağzına ve midesine su ve tuz damlacıklarının gelmesi neredeyse kesindir. Hasta bu duruma engel olamaz. Hasta bu yöntemi kullanırsa, orucunu bozar ve yerinde başka bir gün kaza olarak tutar.
Kapsüllere gelince: ilacın kuru bir toz formunda olduğu kapsüllerdir. bu kapsüller, ilacın dozunu serbest bırakılması amacıyla bu kapsülleri delmek için bir aracın kullanıldığı ve cihazdan ağız yoluyla emildiği özel bir cihaza sokulur. Bu kapsüllerin kullanımı orucu bozar, çünkü bu tozun bir kısmı tükürük ile karışır ve mideye iner.
Şeyh Muhammed el Salih el Useymin Rahimehullah’a şöyle soruldu:
Bazı insanlar astım hastası olup oruç esnasında sprey kullanmak zorunda kalır, bunun hükmü nedir?
Cevap:
Nefes darlığı yaşayan astım hastaları (Allah onlara şifalar versin) iki tür ilaçlar kullanır. Birincisi, kapsüldür şüphesiz bu tür ilaçlar orucu bozar. Çünkü mideye inen bir takım parçacıklar oluşmaktadır. Oruçlu bunu çok zor durumlarda kullanır. Zaruret durumunda kullanıldığında orucu bozulur, günün geri kalan zamanında yemek yer su içer ve daha sonra orucu kaza eder. Şayet oruçlu sürekli her gün bunu kullanmak zorunda kalırsa yaşlı hükmünde olur. Bu durumda tutamadığı her gün için bir yoksulu yedirir ve oruç ona farz olmaz.
İkincisi: Astım ilaçların bir kısmı solunum yollarını açan bir takım gazlardır. Bu tür ilaç orucu bozmaz, hasta gerektiğinde bu ilacı kullanabilir ve orucu geçerlidir.
Şeyh’e diğer bir soruda: Astım hastası olan bir kişi Kur’an-ı Kerim’i ancak oksijen kullanarak okuyabilir. Ramazan gündüzüne bunu kullanması caiz mi?
Cevap: Şayet oksijenin kullanımı zorunlu değilse en iyisi kullanmamasıdır. Zira oruçlu Kur’an okumak zorunda değildir. Ancak bazı hastalar nefes almakta zorlanır ve boğulma tehlikesi geçirirler. Bu durumda olan hastalar oksijen kullanmalarında bir sakınca yoktur. Ayrıca bildiğimiz kadarıyla bu ilaç mideye inmemekte olup sadece solunum yollarını açmak için kullanılmaktadır. Bu şekilde olan ilacın kullanımında sakınca yoktur.
Kapsül içine un şeklinde ilaç bulunmaktadır. Bu tür ilacı vacip olan oruçta kullanmak caiz değildir. Çünkü bu ilaç salyaya bulaştığında mideye iner. Bu duruma oruç bozulur. Şayet hasta bu ilacı almak zorunda kalırsa orucu bozulur daha sonra yediği orucu kaza eder. Şayet hayatı boyunca bu ilacı kullanmak zorunda kalırsa orucunu açar ve fidye verir. Yani oruç yediği her gün için bir yoksula yemek yedirir.
En iyisini Allah bilir.