مەدھىيە
ئاللاھقا بولسۇن .
ئىسلامدا ۋە مۇسۇلمانلارنىڭ نەزىرىدە دۈشمەنلىك مەيدانىنىڭ بولۇشى بىر ئۇشتۇمتۇت
نەرسە ئەمەس ، ئەكسىنچە ، ئۇ پىرىنسىپلار ۋە كۆرسەتمىلەر بىلەن باشقۇرلىدۇ .
شۇنداقلا ئۇ ئىسلامنىڭ باشقا بارلىق بەلگىلىمىلىرىگە ئوخشايدۇ . بۇ پىرىنسىپلار ۋە
كۆرسەتمىلەر ئاللاھ تەرەپتىن كىلىدۇ . ئۇ ھەر قانداق كەمچىلىكتىن ئۈستۈن ھەمدە ئەڭ
گۈزەل ئىسىملار ۋە يۈكسەك سۈپەتلەر ئۇنىڭغا مەنسۈپ . بىزگە نىسبەتەن
بەلگىلىمىلەرنىڭ مەنىبىيى بولسا قۇرئان ۋە دەلىللەنگەن ساغلام سۈننەت . قۇرئان ۋە
سۈننەت ئىنىق ئەقىدە ۋە ئىدىلوگىيەنى ئىلىپ كەلگەن بولۇپ ، ئۇ بولسا ئاللاھتىن
باشقا ئىلاھ يوق ، ۋە مۇھەممدە ئاللاھنىڭ ئەلچىسى پەيغەمبەرلەرنىڭ ئاخىرقىسى ۋە
ئەلچىلەرنىڭ ئىمامى دەپ گۇۋاھلىق بىرىش ئۈستىگە قۇرۇلغان ئاللاھنى بىر بىلىش (
تەۋھىيد) ئەقىدىسى . بىز ئاللاھقا بولغان ئىبادەتكە باشقا ئىلاھلارنى شىرىك
قىلمايمىز . بەلكى بىز ئۇنى ئىلاھلىقدا ، پەرۋەردىگارلىقدا ،ۋەئۇنىڭ ئىسىملىرى ۋە
سۈپەتلىرىدە بىر دەيمىز . بىز ئۇنىڭ جۈپتى ياكى ئوغلى بار دەپ دەۋا قىلمايمىز . بىز
ئاللاھنى دوست تۇتقۇچىنى دوست تۇتىمىز ، ئۇنى دۈشمەن تۇتقۇچىنى دۈشمەن تۇتىمىز .
ئۇنى تىللىغۇچىنى ، ئۇنىڭغا خوتۇن ياكى بالىنى مەنسۇپ قىلغۇچىنى ئۆچ كۆرىمىز .
چۈنكى ئاللاھ تەنھا ، بىر ۋە ھەممىدىن بىھاجەت . بالىسى بولمىغان ۋە تۇغۇلمىغان ،
ھەمدە ئۇنىڭ رەپىقىسى ياكى بالىسى يوق . ئۇ پاكتۇر . قانداقسىگە ئۇنىڭ بالىسى
بولسۇن؟ ئاسمانلاردىكى ۋە زىمىندىكى ھەممە نىمە ئۇنىڭغا تەۋە تۇرسا ! ئۇنىڭ شېرىكى
يوق . ئۇ ئىنسان مۇھتاج بولغاندەك ، بالىغا مۇھتاج ئەمەس . ھەمدە ئۇ دادىنى ۋە
ئۇنىڭ بالىسىنى ياراتقۇچى . مۇسۇلمانلار ئاللاھنىڭ بۇيرۇقىغا ئەگىشىدۇ ھەمدە
ئۇلارنىڭ بەلگىلىمە ۋە ھۆكۈملەردە تاللىشى يوق . بەلكى ئۇلار ئاللاھنىڭ
قانۇن-بەلگىلىمىلىرىگە چىڭ يىپىشىقۇچىلار . ئاللاھ مۇنداق دىگەن : الله ؤة ظذنعث
صةيغةمبعرع بعرةر ظعشتا هأكىم حعقارغان حاغدا،ظةر – ظايال مأمعنلةرنعث ظأز ظعشعدا
ظعختعيارلعقع بولمايدذ(يةنع الله ؤة الله نعث صةيغةمبعرع بعرةر ظعشتا هأكىم
حعقارغان ظعكةن،هئح ظادةمنعث ظذنعثغا مذخالعصةتحعلعك قعلعشعغا بولمايدذ),كعمكع الله
غا ؤة ظذنعث صةيغةمبعرعضة ظاسعيلعق قعلسا ،هةقعقةتةن ظذ ظوصظوحذق ظازغان بولعدذ .
[ ئەھزاب( قوشۇنلار) : 36 ]
ھەمدەبۇ ئەھكاملارنىڭ بىرى بولسا ئاللاھ ئۈچۈن سۆيۈش ۋە ئاللاھ ئۈچۈن نەپرەتلىنىش .
بىراق ، يەنە مۇسۇلمانلار بىلەن دىئالوگلىشىشقا كەڭرى سورۇن بار . بەلكى ئاللاھ
كىتابىدا پەيغەمبەرنى( ئاللاھنىڭ تەرىپلىشى ۋە ئامانلىق ئۇنىڭغا بولسۇن) ۋە
ئۇنىڭدىن كىيىنكى ئۈممىتىنى يەھۇدىي ۋە خىرىستىئانلاردىن ئىبارەت كىتاپ كىشىلىرى
بىلەن مۇنازىرە ، دىئالوگ ئىلىپ بىرىشقا بۇيرۇپ مۇنداق دىگەن : « ظع ظةهلع
كعتاب!(يةنع يةهذدعيلار ؤة ناسارالار) صةقةت الله غعلا ظعبادةت قعلعش،الله غا هئح
نةرسعنع شئرعك كةلتىرمةسلعك،الله نع قويذص بعر- بعرعمعزنع خذدا قعلعؤالماسلعقتةك
هةممعمعزضة ظورتاق بولغان بعر سأزضة(يةنع بعر خعل ظةقعدعضة ) ظةمةل قعلايلع
دئضعن،ظةضةر ظذلاريىز ظأرىسة(يةنع بذنع قوبذل قعلمعسا): (ظع يةهذدعيلار ؤة
ناسارالار جاماظةسع!)بعزنعث مذسذلمان ظعكةنلعكعمعزضة ضذؤاه بولذثلار .
[ ئال ئىمران ( ئىمران ئائىلىسى ) : 64 ]
ھەمدە بىز ئەيسانىڭ ( ئۇنىڭغا ئامانلىق بولسۇن) ئاللاھ تەرەپتىن ئەۋەتىلگەن ئەلچى
پەيغەمبەرلىكىگە ئىشىنىمىز ، بىراق خرىستىئانلار دەۋا قىلغاندەك ئەيسانى بىر ئىلاھ
ياكى پەرۋەردىگار قىلىۋىلىشتىن بىزنى خۇدا ساقلىسۇن ! ھەمدە ئەلچى بىلەن ئەلچىنى
ئەچەتكۈچىنىڭ ( يەنى ئاللاھنىڭ ) ئارىسىنى ، ۋە ياراتقۇچى بىلەن يارىتىلغۇچىنىڭ
ئارىسىنى ئايرىۋەتمەيمىز . ئاللاھ مۇنداق دىگەن : « .ظأز ؤاقتعدا الله ظئيتتع: ظع
مةريةم ظوغلع ظعسا ! سةن كعشعلةرضة،الله نع قويذص مةن بعلةن ظانامنع ظعككع ظعلاه
قعلعؤئلعثلار،دئدعثمذ؟ ظعسا ظئيتتع:« (رةببعم!)شةنعثضة لايعق ظةمةس نةرسعلةردعن
سئنع صاك دةص ظئتعقاد قعلعمةنكع،ماثا ظئيتعشقا تئضعشلعك بولمعغان سأزلةرنع مةن
ظئيتمايمةن،ظةضةر مةن بذ سأزنع ظئيتقان بولسام،ظذنع سةن حوقذم بعلعسةن(يةنع مئنعث
ظذنداق دئمعضةنلعكعم ساثا مةلذملذق).سةم مئنعث زاتعمدعكعنع بعلعسةن،مةن سئنعث
زاتعثدعكعنع بعلمةيمةن،غةيبلةرنع ناهايعتع ظوبدان بعلعسةن116.مةن ظذلارغا صةقةت
سةن مئنع ظئيتعشقا بذيرذغان سأزنع،يةنع مئنعث صةرؤةردعضارعم ؤة سعلةرنعث
صةرؤةردعضارعثلار بولغان الله غا ظعبادةت قعلعثلار،دئدعم.مةن ظذلارنعث ظارعسعدا
بولغان مذددةتتة،ظذلارنعث ظةمةللعرعنع كأزعتعص تذرغان ظعدعم،مئنع قةبزع روه
قعلغعنعثدعن كئيعن،ظذلارنعث ظةمةللعرعنع سةن كأزعتعص تذرغان ظعدعث،سةن هةممة
نةرسعدعن خةؤةردارسةن .»
[ مائىدە( داستىخان) : 116-117 ] ، ھەمدە ئى سۇئال سورىغۇچى ئاللاھ سىزگە ۋە سىزنىڭ
ھەمرالىرىڭىزغا گەپ قىلىۋاتىدۇ ، ناۋدا ئاۋاز قوشسىڭىز بەخىتلىك بولىسىز -: « ﺋﻰ
ﺋﻪﻫﻠﻰ ﻛﯩﺘﺎﺏ! (ﻳﻪﻧﻰ ﻧﺎﺳﺎﺭﺍﻻﺭ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺳﻰ) ﺩﯨﻨﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﻫﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﻤﺎﯕﻼﺭ، ﺍﻟﻠﻪ ﻧﯩﯔ
ﺷﻪﻧﯩﮕﻪ ﻫﻪﻕ (ﺳﯚﺯ) ﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﯕﻼﺭ (ﻳﻪﻧﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻏﺎ ﺷﯧﺮﯨﻜﻰ ﯞﻩ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ
ﭘﺎﻙ ﺩﻩﭖ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ). ﻣﻪﺳﯩﻬ ﺋﯩﺴﺎ ـ ﻣﻪﺭﻳﻪﻣﻨﻬﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ، ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺍﻟﻠﻪ ﻧﯩﯔ ﺭﻩﺳﯘﻟﯩﺪﯗﺭ
(ﺳﯩﻠﻪﺭ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﺍﻟﻠﻪ ﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ)، ﻣﻪﺭﻳﻪﻣﮕﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻧﯩﯔ ﺋﯩﻠﻘﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ
ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﺴﯩﺪﯗﺭ (ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﯞﺍﺳﯩﺘﯩﺴﯩﺴﯩﺰ، ﺍﻟﻠﻪ ﻧﯩﯔ ﯞﯗﺟﯘﺩﻗﺎ ﻛﻪﻝ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﯨﺪﯨﻦ
ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯗﺭ)، ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺭﻭﻫﺘﯘﺭ، ﺍﻟﻠﻪ ﻏﺎ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ
ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﯖﻼﺭ، (ﺍﻟﻠﻪ ﺋﯩﺴﺎ، ﻣﻪﺭﻳﻪﻣﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ) ﺋﯜﭼﺘﯘﺭ ﺩﯦﻤﻪﯕﻼﺭ،
(ﺧﯘﺩﺍ ﺋﯜﭺ ﺩﻩﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﺗﯩﻦ) ﻗﺎﻳﺘﯩﯖﻼﺭ، (ﺑﯘ) ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻘﺘﯘﺭ، ﺍﻟﻠﻪ ﭘﻪﻗﻪﺕ
ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻫﺘﯘﺭ، ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺍﻟﻠﻪ ﭘﺎﻛﺘﯘﺭ، ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﯞﻩ ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻜﻰ ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ
ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻧﯩﯔ ﺩﯗﺭ (ﻳﻪﻧﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻧﯩﯔ ﻣﯜﻟﻜﯩﺪﯗﺭ، ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﯩﺪﯗﺭ) ﺍﻟﻠﻪ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ
ﻫﺎﻣﯩﻴﺪﯗﺭ .» [ نىسا( ئاياللار) : 171 ]
ھەمدە ئىسلام بولسا يول كۆرسۈتۈش ، رەھىم-شەپقەت ۋە مۇھەببەت دىنى . لىكىن خەلىقلەر
باركى ، ئۇلار مۇسۇلمانلارنىڭ كىشىلەرگە توغرا يولنى يەتكۈزىشىگە توسقۇنلۇق قىلىپ ،
ئۇلارنى ئۇرۇشقا مەجبۇرلايدۇ . مۇسۇلمانلار ئاللاھنىڭ دىنىنى يەتكۈزمەي تۇرۇپ ،
ھىچكىم بىلەن ئۇرۇش قىلمايدۇ ھەمدە ئۇنىڭغا ئىككى نەرسىنىڭ بىرىنى تاللاشقا قويىدۇ
، بىرىنچىسى : ئىسلامنى قوبۇل قىلىش . ئىككىنچىسى : ئۇلار ئىسلامنى قوبۇل قىلماي
ئۆز دىنلىرىنى ساقلاپ قالسا ، ئۇلارنى قوغداش بەدىلىگە مۇسۇلمانلارغا جىزيە تۆلەش .
ئەگەر ئۇلار بىرىنچى ۋە ئىككىنچىسىنى قوبۇل قىلمىسا ، ئۇنداقتا ئۇرۇش .
بىز مۇسۇلمانلار ئۇرۇش قىلساق ، پەقەت بەندىلەرنى بەندىلەرگە ئىبادەت قىلىشتىن
دۇنيالارنىڭ پەرۋەردىگارىغا ئىبادەت قىلىشقا قۇتۇلدۇرۇش ئۈچۈن ھەمدە ئۇلارنى بارچە
دىنلارنىڭ ناھەقچىلىقىدىن ئىسلامنىڭ ئادالىتىگە ۋە بۇدۇنيانىڭ قىسىنچىلىقىدىن دۇنيا
ۋە ئاخىرەتنىڭ مولچىلىقىغا يۆتكەش ئۈچۈن ئۇرۇش قىلىمىز .
ھەمدە بىز ئەيسا( ئۇنىڭغا ئامانلىق بولسۇن) نىڭ ئۆلمىگەنلىكىگە ھەمدە ئاللاھنىڭ
ئۇنى ئۆز تەرىپىگە ئىلىپ چىقىپ كەتكەنلىكىگە ۋە ئۇنىڭ زامان ئاخىرىدا دۇنياغا
چۈشىدىغانلىقىغا ، ئىسلام بىلەن ھۆكۈم چىقىرىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز . ئۇ ھەقتە
پەيغەمبەر( ئاللاھنىڭ تەرىپلىشى ۋە ئامانلىق ئۇنىڭغا بولسۇن) مۇنداق دىگەن :
ئەيسا دەمەشىققە ، ئاق مىنارەنىڭ قېشىغا چۈشىدۇ . [ ئۇنى ئەبۇ داۋۇد نەقىل قىلغان
، 4117 . ئۇنى ئەلبانىي سەھىيھ دىگەن ،]
ئىسلام ئىلگىرى كەلگەن ئەلچىلىكلەرنى بىكار قىلىدۇ . ھەمدە ئاللاھ ئۆمرىدە ئىسلامنى
بىلىشكە ئۈلگىرەلىگەن ھەر قانداق ئادەمدىن ئۇنىڭدىن باشقا دىننى قوبۇل قىلمايدۇ .
ئەگەر كىشىلەر دۇنيالارنىڭ پەرۋەردىگارىغا بويسۇنسا ، ئەلچىلەرنىڭ ئەڭ ياخشىسى
مۇھەممەدكە( ئاللاھنىڭ تەرىپلىشى ۋە ئامانلىق ئۇنىڭغا بولسۇن) ئەگەشسە ھەمدە يارام
ئىشلارنى قىلسا ، ئۇنداقتا ئاللاھ ئۇلاردىن رازى بولىدۇ ھەمدە ئۇلارنى بۇدۇنيا ۋە
كىيىنكى دۇنيادا ياخشى ھاياتتىن بەھرىمەن قىلىدۇ . ئۇ مۇنداق دىگەن : ﺋﻪﺭ - ﺋﺎﻳﺎﻝ
ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯩﻤﻜﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻪﻥ، ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ (ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ
ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺗﭽﺎﻧﻠﯩﻖ، ﻫﺎﻻﻝ ﺭﯨﺰﯨﻖ ﯞﻩ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﯞﻩﭘﭙﻪﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ) ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﻳﺎﺷﯩﺘﯩﻤﯩﺰ،
ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ، ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ، ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﯩﺮﺍﻕ ﺳﺎﯞﺍﺏ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰ . [ نەھىل(
ھەسەلھەرىسى ) : 97 ]
سۇئالىڭىزغا دەل جاۋاپ بەرگەن بولۇشىمىزنى ئۈمۈد قىلىمىز . بىز ئاللاھتىن
ھەممىمىزنى ھەقىقەتكە ئەگىشىشكە يىتەكلىشىنى سورايمىز . ھەمدە تىنچلىق توغرا يولغا
ئەگەشكۈچىلەرگە بولسۇن .
پېشىۋا مۇھەممەد سالىھ مۇنەججىد