Allah’a hamd olsun.
Hüsn-i Hatime Ne Demektir?
Hüsn-i Hatime: Kulun ölmeden önce Allah’ı öfkelendiren davranışlardan uzak durması, günahlardan tövbe etmesi, itaat edip hayırlı işlere yönelmesi ve bu güzel hal üzerine ölmeye muvaffak olmasıdır.
Enes b. Malik r.a’dan rivayet edildiğine göre Rasulallah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu için hayrı dilerse, o kulunu kullanır.” (Sahabeler): ''Onu nasıl kullanır ya Rasulallah?" diye sordular. Buyurdu ki: “Allah -Azze ve Celle-, ölümünden önce onu salih amele muvaffak kılar.” (İmam Ahmed 11625, Tirmizi 2142, Elbani 1334)
Husn-i Hatime’nin birtakım belirtileri mevcuttur. Bazı belirtileri can veren kişi bilir, bazı belirtileri ise insanlara görülür.
Kulun kendisine beliren Husn-i Hatime alametleri:
Kul için Husn-i Hatime beliren alamet, ölüm anında Allah’ın kendisinden razı olduğu ve Allah’ın kerem ve fazlına müstahak olduğuna dair müjdelenmesidir. Yüce Allah şöyle dedi: “Şüphesiz “Rabbimiz Allah’tır” deyip de, sonra dosdoğru olanlar var ya, onların üzerine akın akın melekler iner ve derler ki: “Korkmayın, üzülmeyin, size (dünyada iken) va’dedilmekte olan cennetle sevinin! ” (Fussilet 30) Bu müjdeleme, ölüm esnasında müminlere verilmektedir. (Tefsirussadi s. 1256)
Bu husus şu hadiste mevcuttur: Müminlerin Annesi Aişe r.a’dan rivayetle Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Kim Allah’a kavuşmayı severse, Allah da ona kavuşmayı sever. Kim Allah’a kavuşmak istemezse, Allah da ona kavuşmak istemez.” buyurdu. Bunun üzerine ben, “Ey Allah’ın Resulü! (Bu isteksizlik) Ölümden hoşlanmamak anlamında mıdır? Zira hiçbirimiz ölümden hoşlanmaz” dedim. Bunun üzerine şöyle buyurdu: “Burada mesele ölümden hoşlanmamak değil, mesele şudur: Ölüm anında mümin kimseye Allah tarafından (katındaki mükâfatla ilgili) müjde gelir, o anda söz konusu kimseye Allah’a kavuşmaktan daha sevimli bir arzusu, bir iştiyakı olmaz. Allah da ona kavuşmayı ister. Yine ölüm anındaki bir kâfire, bir facire karşılaşacağı kötü akıbetle ilgili hususlar haber verilir; o da -bundan dolayı- Allah’a kavuşmayı hiç sevmez, Allah da ona kavuşmayı sevmez (yani onu sevgiyle karşılamaz).” diye buyurdu.
Nevevi Rahimehullah şöyle dedi: Hadisin anlamı, şer’i olarak muteber olan sevgi ve nefret; tövbenin kabul edilmediği ve insanın can verdiği andır. Çünkü o anda insan nereye varacağını görür.
Husn-i Hatime’nin belirtileri:
Husn-i Hatime’nin belirtileri çoktur, nitekim alimler bu belirtileri konuyla ilgili rivayet edilen naslarda incelemişlerdir:
-Ölüm esnasında kelime-i şehadeti getirmek: Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle demiştir: “Kimin son sözü Lailaheillallah cümlesi olursa o kişi cennete girer.” (Ebu Davud 3116, Elbani 2673)
-Ölüm esnasında alnın terli olması: Bureyde b. El Hasib r.a’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’in şöyle dediğini işitmiştir: “Mü’min alın teri ile ölür” (Ahmed 22513, Tirmizi 980, Nesai 1828)
-Cuma gecesi veya cuma günü ölmek: Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Bir Müslüman cuma günü veya gecesi ölürse Cenab-ı Hak onu kabir fitnesinden (sualinden ve azabından) kurtarır.” (Ahmed 6546, Tirmizi 1074)
-Allah yolunda cihad ederek ölmek: Yüce Allah şöyle dedi: “Allah yolunda öldürülenleri sakın ölüler sanma. Bilakis onlar diridirler, Rableri katında Allah’ın, lütfundan kendilerine verdiği nimetlerin sevincini yaşayarak rızıklandırılmaktadırlar. Arkalarından kendilerine ulaşamayan (henüz şehit olmamış) kimselere de hiçbir korku olmayacağına ve onların üzülmeyeceklerine sevinirler.” (Ali İmran 169,170)
Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Kim Allah yolunda öldürülürse şehittir, kim Allah yolunda ölürse şehittir. (Muslim 1915)
-Taun/veba hastalığıyla ölmek: Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Taun, her Müslüman için şehitliktir.” (Buhari 2830, Muslim 1916)
Aişe r.a’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’e taunu sorduğunda Rasulullah şöyle demiştir: “Taun hastalığı, Allah Teâlâ’nın dilediği kimseleri kendisiyle cezalandırdığı bir çeşit azaptır. Allah onu müminler için rahmet kıldı. Bu sebeple tauna yakalanmış bir kul, başına gelene sabrederek ve ecrini Allah’tan bekleyerek bulunduğu yerde ikamete devam eder ve başına ancak Allah ne takdir etmişse onun geleceğini bilirse, kendisine şehit sevabı verilir.” (Buhari 3474)
-Karın hastalığıyla (ishalden) ölmek: Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi:
“…. Her kim karın hastalığı/ishalden ölürse şehittir.” (Muslim 1915)
-Yıkıntı ve boğulma nedeniyle ölmek: Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem:
Şehitler beş sınıftır: Taun’dan (Veba’dan) ölen, karın hastalığından/ ishalden ölen, suda boğularak ölen, yıkıntı altında kalarak ölen ve Allah yolunda ölendir. (Buhari 2829, Muslim 1915)
-Çocuğu nedeniyle lohusalık veya hamilelik döneminde ölen kadın şehittir.
Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Doğum yaparken veya lohusa iken ölen kadın şehittir.” (Ebu Davud 3111)
Ubade b. Samit r.a’dan rivayetle Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şehitleri sayarken çocuğu nedeniyle ölen kadını da saymıştır. Ve çocuk, annesini göbek bağıyla cennete çeker.” demiştir. (Elbani sahih demiştir.)
Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Allah yolunda öldürülen şehittir, Tâûndan ölen şehittir, suda boğulan şehittir, karın ağrısından ölen şehittir zatülcenpten (akciğer zarı iltihabı-pleurisy) hastalığından ölen şehittir, yangında ölen şehittir, yıkıntı altında kalarak ölen şehittir, lohusalık veya hamilelikte ölen kadın şehittir.”
-Din, mal ve can uğrunda ölmek: Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Malı uğrunda öldürülen şehittir, dini uğrunda öldürülen şehittir, kanı uğrunda öldürülen şehittir" (Tirmizi 1421)
-Allah yolunda nöbet tutarak ölmek:
Selman-i Farisi’ r.a’dan rivayet edildiğine göre Rasulallah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Bir gün ve bir gece nöbet tutmak, bir ay oruç tutup geceleri namaz kılmaktan daha hayırlıdır. Şayet kişi (nöbette) ölürse yapmakta olduğu işin sevabı devam eder, rızkı da devam eder ve kabirdeki sorgu meleklerine karşı güven içinde olur.”
-Husn-i Hatime’nin belirtilerinden biri de yaptığı salih amelin üzerinde ölmektir. Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Her kim Allah rızası için La ilahe illallah der ve bu onun son sözü olursa cennete girer, kim son ameli sadaka vermek olursa cennete girer.” (Ahmed 22813)
Tüm bu belirtiler Husn-i Hatime’ye yönelik birtakım müjdelerdir. Bununla birlikte belirli bir kimsenin kesin bir şekilde cennet ehli olduğuna karar veremeyiz. Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’in cennetle müjdelediği dört halife gibi sahabeler istisnadır.
Allah bize Husn-i Hatime ile ölenlerden eylesin.
En iyisini Allah bilir.