Allah’a hamd olsun.
Bu konudaki mesele, muvalat (peş peşe yapma) ölçüsünün belirlenmesine ve bunun abdestin sahih olmasının şartı olduğuna dayanmaktadır.
Muvalat (peş peşe yapma) abdestin geçerli olması için şart olduğunu görenler, Muvalatın ölçüsünü belirleme ve abdest uzuvlarının arasını ayrılmasına etki eden şeyler konusunda ihtilaf etmişlerdir.
Hanbeliler’de abdestte muvalatın kriteri; bir uzvun yıkamasını, bir önceki uzvun normal şartlarda kuruyacak süre kadar geciktirilmemesi olduğunu savunmuşlardır.
El-Merdevi, (Allah ona rahmet etsin) "İnsaf"ta (1/141) abdestle ilgili olarak şöyle demiştir: Muvalat, bir önceki uzvu kurumadan bir sonraki uzvu yıkamasını geciktirmemesidir. Tercih edilen görüş bu görüştür. Alimleri çoğu bu görüştedir.
İkinci görüş: Abdestte muvalatın ölçüsünün kaynağı örftür. Öyleyse, örf olarak açık bir bölücü olarak kabul edilen husus muvalatı bozan bir ayırıcıdır. Aynı şekilde örf olarak açık bir bölücü olmayan hususlar muvalatı bozan bir bölücü değildir. Bu görüş, İmam Ahmed'ten rivayet edilmiştir.
El-İnsaaf'ın müellifi (1/141) şöyle dedi: Ondan -yani İmam Ahmed’den- Uzun bekleme örften sayılır.
Şeyh İbn Useymin Rahimehullah şöyle demiştir: ‘Bazı alimler -ki bu Ahmed'den rivayet edilen bir rivayettir- şöyle demişlerdir: İki uzvu yıkama arasındaki süreyi belirlemede uzuvların kuruması değil örf dikkate alınır. Abdestte uzuvların yıkanması birbirine yakın olmalıdır. Şöyle ki insanlar: ‘Bu adam abdestini alırken uzuvlarını arası ayırmadı, bilakis abdestini peş peşe aldı.’ derse, bu kimse muvalata uymuş sayılır. Alimler birçok konuda örfe itibar etmişlerdir. Ancak örf bazen doğru olmayabilir. Hükmü uzuvların kuruma süresine bağlamak doğruya daha yakındır. Al-Şarh Al-Mumti (1/193).
Sadece kapıyı açma ile ilgili soruda bahsedilenler ve benzeri durumlarda iki uzvu yıkama arasındaki süreyi belirlemede hangi ölçüye uyulursa uyulsun muvalatı bozan ayırıcı olarak itibar edilmez. Kapıyı açmak genellikle kısa sürer ve yıkanan uzuvlar kurumadan abdestine dönmesi mümkündür. Başka bir şeyle meşgul olup aradaki süre uzarsa işte o zaman yeniden abdest alması gerekir.
En iyisini Allah bilir.