Allah’a hamd olsun.
Birincisi: Yolculuk yapacağınız gün ile evinize döndüğünüz günde orucunuzu bozabilirsiniz. Örnek olarak: yolculuğunuz öğlen vakti olacaksa gece oruç tutmaya niyet edersiniz ve oruçlu kalırsınız yolculuk başladığında ikamet ettiğiniz şehrin sınırını geçtiğinizde orucu yemeniz mübah olur. Aynı şekilde eve dönüş yapacağınız gün bulunduğunuz şehrin sınırını aşmanızla orucu bozabilirsiniz. Bu görüş İmam Ahmed, Şa’bi, İshak ve Davud’un görüşüdür. Tercihli görüş de budur.
Alimlerin cumhuruna göre gündüz yolculuk yapan kimse için o gün orucu yemesi caiz değildir.
İbn Kudame Rahimehullah tercihli görüşün delilini şu şekilde açıklamaktadır: Ubeyd bin Cubeyr şöyle dedi: Ramazan ayında Ebu Basrete el Ğifari ile bir gemiye bindim. Gemi hareket etti sonra öğlen yemeğini çıkardı, şehrin evlerini geçer geçmez beni yemeğe çağırdı. Dedim ki evleri görmüyor musun? Ebu Basrete şöyle dedi: Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’in sünnetine tabi olmuyor musun? dedi ve yedi. (Ebu Davud)
Sonra şöyle dedi: bu sabit olursa evleri arkasına almayıncaya kadar orucu yemesi mübah olmaz. Yani şehrin son evlerini geçer ve evleri aşması gerekir.
Hasan el Basri şöyle dedi: “Yolculuğa çıkacağı gün isterse evinde orucunu yer. Ata’ dan böyle bir rivayet bulunmaktadır.
İbn Abdul ber şöyle dedi: Hasan’ın görüşü şazdır. Hiç kimse yerleşik iken orucunu yiyemez. Bunun kanıtı yoktur. (el Muğni 3/117)
İkincisi: Yolcu bir şehirde dört günden fazla ikamet etmeye niyet ederse o kişi, mukim hükümlerine tabi olur. Bu görüş Maliki, Şafii ve Hanbelilerin görüşüdür. Böylece bu kişi oruç tutar ve namazını tam kılar.
İbn Kudame Rahimehullah şöyle dedi: “Yolcu bir şehirde yirmi bir farzdan daha fazla bir süre ikamet etmeye niyet ederse namazlarını tam kılar.”
Daimi Fetva Kurulunun fetvalarında şöyle geçmektedir: Meşru olan yolculuk 80 km. ve daha uzun mesafeler için geçerlidir. Her kim bu mesafe uzunluğunda yolculuk yaparsa üç gün üç gece mestin üzerine mesh, namazları kısaltmak ve cem’ etmek, Ramazan ayınca orucu yemek gibi ruhsatları kullanabilir. Şayet yolcu, gittiği yerde dört günden daha fazla bir süre kalmaya niyet etmişse yolculuk ruhsatlarını kullanamaz. Ancak dört gün veya daha az bir süre kalmayı amaçlamışsa yolculuk ruhsatlarını kullanabilir. Şayet yolcu gittiği şehirde işleri ne zaman biteceğini bilmiyorsa ikameti uzasa bile yolculuk ruhsatlarını kullanabilir.
Yolculuğun kara yolu veya deniz yolu ile yapılması arasında bir fark yoktur.
Bunun üzerine gideceğiniz yerde sekiz gün ikamet etmenizle birlikte namazı kısaltmanız veya orucu yemeniz caiz değildir. Daha detaylı bilgi için (132438) ve (141646) nolu soruların cevaplarına bakınız.
En iyisini Allah bilir.