Allah’a hamd olsun.
Amel defterlerinin dağıtılması:
Kulun hesaba çekilme işlemi sona erdikten sonra kendisine amelleri içeren bir defter verilir. Mümin olan kimseye sağ eline verilir ve bu kimse kurtuluşa ermiş ve mutlu bir kimsedir. Yüce Allah şöyle dedi: “Amel defteri kendisine sağından verilen kimse, kolay geçireceği bir hesaba çekilir ve arkadaşlarının yanına sevinçle döner.” (İnşikak 7-9)
Başka bir surede: “Kitabı sağından verilen; "Alın, kitabımı okuyun, doğrusu bir hesaplaşma ile karşılaşacağımı umuyordum" der. Artık o, meyveleri sarkmış yüce bir cennette hoşnut kalacağı bir hayat içindedir. Onlara şöyle denir: "Geçmiş günlerde, peşinen işlediklerinize karşılık afiyetle yiyiniz içiniz." (Hakka 19-24)
Kafir, Münafık ve sapık kişiler ise amel defterlerini arka taraflarından sol elleriyle alırlar. Yüce Allah şöyle dedi: “Ama amel defteri kendisine arkasından verilen kimse: "Mahvoldum" diye bağırır ve çılgın alevli cehenneme girer.” (inşikak 10-12)
Diğer surede: “Fakat kitabı kendisine solundan verilen kimse: "Kitabım keşke bana verilmeseydi; keşke hesabımın ne olduğunu bilmeseydim; bu iş keşke son bulmuş olsaydı; malım bana fayda vermedi; gücüm de kalmadı" der. (Allah, şöyle der:) “Onu yakalayıp bağlayın. Sonra onu cehenneme atın. Sonra uzunluğu yetmiş arşın olan zincire vurun onu.” (Hakka 25-32)
Kullara amel defterleri verildiğinde onlara şöyle denir: “İşte kitabımız, size karşı gerçeği söylüyor. Çünkü biz yapmakta olduklarınızı kaydediyorduk.” (Casiye 29)
“Oku kitabını! Bugün hesap sorucu olarak sana nefsin yeter” denilecektir. (İsra 14)
Amellerin tartılması:
Kulların amelleri tartılması için bir tartı kurulur. Kurtubi şöyle dedi: (Sorgu ve hesap sona erdikten sonra amellerin tartılması başlar, çünkü tartı karşılık içindir. Bu da hesaptan sonra olur. Hesap amellerin takdiri içindir. Tartı ise miktarları belirlemek ve karşılığını ona göre hesaplamak içindir.)
Şer’i delillere göre tartı, gerçek bir tartı olup iki kefesi mevcuttur. Bu tartı büyük bir tartı olup sadece Allan ona güç yetirir. İlim ehli, bu tartının tek bir tartı olup tüm kulların amelleri bu tartıyla tartılıyor yoksa her kulun kendisine özel bir tartı mı var hususunda ihtilaf etmişlerdir. Birden çok tartı olduğunu savunanlar ise tartının bazı ayetlerde çoğul kipiyle zikredildiğini öne sürerler. Yüce Allah şöyle dedi: “Kıyamet günü için adalet terazileri kuracağız. Öyle ki hiçbir kimseye zerre kadar zulmedilmeyecek. (Yapılan iş) bir hardal tanesi ağırlığınca da olsa, onu getirip ortaya koyacağız. Hesap görücü olarak biz yeteriz.” (Enbiya 47)
Tek bir tartının olduğunu savunanlar ise Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şu sözüyle delil getirirler: “Kıyamet gününde tartı kurulur, şayet bu tartıyla yer ve gökler tartılmak istenirse onlar tartar, melekler şöyle der: Ey rab bu kimi tartar? Yüce Allah: yaratıklarımdan istediğim kişileri…” (Silsile sahihe 941) ayette geçen çoğul kipi ise tartılan birden çok ameller, sözler, sahifeler ve şahısların çokluğuna yorumladılar.
Sözlerin tartılacağına delil olan rivayetlerden biri de: Ebu Hureyre r.a’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Dile hafif, tartıya konduğunda ağır gelen ve Rahmân olan Allah’a çok sevimli olan iki kelime vardır: Subhanallahi ve bihamdihî subhanallahi’l–azîm” (Buhari 6406)
Amellerin tartılacağına dair delil ise: Ebu el Derda r.a’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’in şöyle dediğini işitmiştir:
“Tartıya güzel ahlaktan daha ağır bir şeye koyulmaz. Zira güzel ahlak, sahibini namaz kılan ve oruç tutan kişilerin derecesine ulaştırır. (Tirmizi 1629)
Amel sahifeleri tartıldığına dair delil, Kart hadisidir: Abdullah bin Amr bin As’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle dedi: “Allah kıyamet gününde ümmetimden bir kişiyi herkesin önünde ayırıp o kişi aleyhinde doksan dokuz dosya açacaktır. Her bir dosyanın boyu gözün görebildiği mesafe kadar olacaktır sonra kendisine şöyle soracaktır: Bunlardan bir şeyi reddediyor musun? Amel muhafızım katip melekler sana haksızlık yapmışlar mıdır? O kimse: Hayır Ya Rabbi! Diye cevap verecektir. Sonra: Herhangi bir özrün var mı buyuracak o kimse: Hayır ya Rabbi diye cevap verecektir. Bunun üzerine Allah şöyle buyuracak: Evet yanımızda sana ait makbul bir amelin vardır ve bugün sana asla haksızlık edilmeyecektir. Üzerinde “ben şehâdet ederim ki Allah’tan başka gerçek ilah yoktur Muhammed de onun kulu ve Rasûlüdür” yazılı bir kağıt parçası çıkarılacak ve Allah kendi tartında kendin bulun diyecektir. O kişi de diyecek ki: Ya Rabbibu tek kağıt parçası... ve bu dosyalar nasıl olacak bu tartı işi... Allah’ta buyuracak ki: Bugün sana asla zulmetmeyecek...
Rasûlullah (s.a.v.) buyurdu ki: Günah sicilleri bir kefeye konulacak, kağıt parçası da bir kefeye konulacak sicillerin konulduğu kefe yukarı kalkacak kağıt parçası ağır çekecektir. Allah’ın ismi yanında hiç birşey ağır basamaz.” (Tirmizi 2639)
Şahısların tartılmasıyla ilgili delil: Ebu Hureyre (r.a), Nebi (s.a.v)’in şöyle buyurduğu rivayet etmiştir: "Kesinlikle kıyamet günü şişman ve iriyarı bir adam gelecek. İşte bu adamın, Allah katında bir sivrisineğin kanadı kadar ağırlığı yoktur. "Nebi veya Ebu Hureyre şöyle demiştir: Ey Müminler! Şu ayeti okuyun: “Biz onlar için kıyamet gününde hiçbir ölçü tutmayacağız”.(Kehf 15) (Buhari 4729)
İbn Mesud (r.a) bir gün arak ağacından bir misvak edinmek için ağaca çıktı ve bacakları çok inceydi. Esen rüzgar bacaklarını ortaya koyduğunda etrafındakiler güldü. Bunun üzerine Rasulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem şöyle sordu: Neden gülüyorsunuz? Sahabeler: Bacakların inceliğinden. Rasulullah: “Nefsimin onun elinde olan Allah’a yemin ederimki şu iki bacağı tartıda Uhud dağından daha ağırdır.” (Elbani senedini hasen görmüş, şerh el Tahaviye 571, s. 418)
Allah’tan bizim tartılarımızı ağırlaştırmasını temenni ederiz.
En iyisini Allah bilir.