الحمدلله.
کسی که به شکل مداوم از روزه شدن عاجز است [مانند بیماری که بیماری‌اش قابل علاج نیست یا شخص کهن‌سال] لازم است که به جای هر روزی که روزه نمی‌شود به یک بینوا غذا دهد زیرا الله تعالی می‌فرماید:
وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ [بقره: ۱۸۴]
(و بر کسانی که طاقت [روزه را] ندارند، کفاره‌ای است که خوراک دادن به بینوایی است).
ابن عباس ـ رضی الله عنهما ـ می‌گوید: «این آیه منسوخ نیست، [بلکه دربارهٔ] مرد و زن کهن‌سال است که نمی‌توانند روزه بگیرند، پس به جای هر روز به یک بینوا غذا می‌دهند» به روایت بخاری (۴۵۰۵).
شیخ ابن عثیمین ـ رحمه الله ـ می‌گوید:
«غذا دادن به دو روش است:
نخست: این‌که غذایی بپزد و بینوایان را به تعداد روزهایی که بر گردن اوست، به آن دعوت کند، چنان‌که انس بن مالک ـ رضی الله عنه ـ در کهن‌سالی انجام می‌داد.
کیفیت دوم: این است که به آن‌ها غذای نپخته بدهی» (الشرح الممتع: ۶/ ۳۳۵).
پاسخ شمارهٔ (49944) را ببینید.
اما دربارهٔ غذا دادن به یک بینوا به مدت سی روز، بسیاری از علما به صراحت آن را جایز دانسته‌اند و این مذهب شافعیان و حنبلیان و گروهی از مالکیان است. در «الإنصاف» (۳/ ۲۹۱) آمده است: «غذا دادن به یک بینوا به صورت یک‌جا جایز است».
همچنین «تحفة المحتاج» (۳/ ۴۴۶) و «کشاف القناع» (۲/ ۳۱۳) را ببینید.
در فتاوای کمیسیون دائم فتوا (۱۰/ ۱۹۸) آمده است:
«هنگامی که پزشک بگوید بیماری‌ای که شما از آن رنج می‌برید و نمی‌توانید به سبب آن روزه بگیرید امیدی به شفایش نیست، شما باید برای هر روز نصف صاع از غذای غالب سرزمین ـ خرما یا هر غذای دیگری ـ را به یک بینوا بدهید و اگر به تعداد روزهایی که بر عهدهٔ شماست به یک مسکین ناهار یا شام دادید کافی است».
بر این اساس دانستید که غذا دادن به یک بینوا به مدت سی روز یا جمع کردن سی مسکین برای یک غذا جایز است.
والله اعلم.