الحمدلله.
اگر مأموم در حالی وارد نماز شود که امام در رکوع است سه حالت دارد:
۱- اینکه در حالی که ایستاده تکبیر احرام را بگوید و سپس به رکوع برود در حالی که امام در حال رکوع است، در این حالت، در آن رکعت به امام رسیده است.
۲- اینکه امام در حال رکوع باشد و او تکبیر احرام را بگوید اما وقتی به رکوع برود که امام از رکوع برخاسته است؛ در این حالت به امام در این رکعت نرسیده و باید آن رکعت را قضا کند.
۳- اینکه بدون گفتن تکبیر احرام مستقیما به رکوع برود. در این حالت نمازش باطل است زیرا یکی از ارکان نماز یعنی تکبیر احرام را ترک کرده است.
و «فقها بر این اتفاق نظر دارند که هر کس در رکوع امام را دریابد، رکعت را دریافته است؛ به دلیل سخن پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ که میفرماید: «آنکه رکوع را دریابد، رکعت را دریافته است» به روایت ابوداوود، و آلبانی در «إرواء الغلیل» (۴۹۶) آن را صحیح دانسته میگوید: «آنچه این حدیث را تقویت میکند جاری بودن عمل صحابه بر این حدیث است:
اولا: ابن مسعود، که میفرماید: «آنکه در حال رکوع به امام نرسد به آن رکعت نرسیده است»… و سند آن صحیح است.
ثانیا: عبدالله بن عمر، که میفرماید: «اگر در حالی آمدی که امام در حال رکوع است، و پیش از برخاستن او دستانت را [در حال رکوع] بر زانوهایت نهادی [به رکعت] رسیدهای» و سند آن صحیح است.
ثالثا: زید بن ثابت که میفرماید: «کسی که پیش از آنکه امام سرش را [از رکوع] بردارد به رکعت برسد، آن رکعت را دریافته است» و سند آن «جید» است».
نگا: «الموسوعة الفقهية الکویتیة: (۲۳/ ۱۳۳) و «المغنی» (۱/ ۲۹۸).