Allah’a hamd olsun.
Birincisi:
Ahiret konusunda imam etmemiz gereken hususlardan biri de: Kulların amelleri tartıldığı Mizan’dır. Yüce Allah şöyle dedi: “Kıyamet günü için adalet terazileri kuracağız. Öyle ki hiçbir kimseye zerre kadar zulmedilmeyecek. (Yapılan iş) bir hardal tanesi ağırlığınca da olsa, onu getirip ortaya koyacağız. Hesap görücü olarak biz yeteriz.” (Enbiya/47)
Tahavi Rahimehullah meşhur akide kitabında şöyle demiştir: “Ölümden sonra dirilişe, Kıyamet gününde amellere karşılık verileceğine, Hesap verileceğine, herkesin amel kitabı okunacağına, sevaba, cezaya Sirat ve Mizan’a iman ediyoruz.”
Mizan (amellerin tartılması), Hesaptan sonra olup Sirat köprüsünden önce yapılır.
Kurtubi Rahimehullah şöyle dedi: Alimler, şöyle dedi: “Hesap sona erdikten sonra ameller tartılır. Çünkü karşılık hesaptan sonra verilir. Amelleri ağırlığına göre karşılık verilecektir. Yüce Allah şöyle dedi: “Kıyamet günü için adalet terazileri kuracağız. Öyle ki hiçbir kimseye zerre kadar zulmedilmeyecek.” “ O gün kimin tartılan ameli ağır gelirse işte o, hoşnut edici bir yaşayış içinde olur.” (Karia/6-7) (el Tezkira s. 359)
Her ne kadar bu konuların sırasıyla yapılacağına dair bir nas olmasa da alimlerin bir takım ictihatları bulunmaktadır. Kurtubi’nin söz ettiği sıralama zamanlama açısından uygundur. Zira yüce Allah önce kulu hesaba çeker ve ikrar ettirir daha sonra Mizan’da amelleri tartılır ve hesabın sonucu gösterilir. (el Heyat el Ahire, El Avaci 3/1169)
İkincisi:
Ameller tartıldığında; insanlar üç guruba ayrılır.
1-Sevapları, günahlarından fazla olanlar. Bu gurup mutluluğa ve kurtuluşa erenlerdir. Yüce Allah şöyle dedi: “Artık kimlerin (sevap) tartıları ağır basarsa, işte asıl bunlar kurtuluşa erenlerdir. Kimlerin de tartıları hafif gelirse, artık bunlar da kendilerine yazık etmişlerdir; (çünkü onlar) ebedî Cehennemdedirler.” (Muminun 102-103)
“Artık (o gün,) kimin (sevap) tartısı ağır basarsa o, Cennette hoşnut kalacağı bir hayat içerisinde yaşayacak. (O gün) kimin de (sevap) tartısı hafif gelirse, onun (kucağına sığınacağı) anası, hâviye’dir. Nedir o (Hâviye) bilir misin? Kızgın ateş!” (Karia 6-11)
2-Günahları, sevaplarından fazla olanlar. Şayet bu kişiler Müslüman ise ateşe girer. Günahlarından temizlenip arındıktan sonra Cennete girecektir.
Şayet bu kişiler kafir ise ebedi olarak Cehennemde kalır.
3-Sevapları ve günahları eşit olanlar. Bunlara “Araf ehli” denir. Cennet ile Cehennem arasında yer alırlar. Her iki tarafı da görürler. Yüce Allah şöyle dedi: İkisi (Cennet ve Cehennem) arasında bir sur, A’râf üzerinde de birtakım adamlar vardır. Cennet ve Cehennemliklerin hepsini simalarından tanımaktadırlar. Cennetliklere, “Selâm olsun size!” diye seslenirler. Onlar henüz Cennete girmemişlerdir, ama bunu ummaktadırlar. Gözleri Cehennemlikler tarafına çevrildiği zaman, “Ey Rabbimiz! Bizi zalim toplumla beraber kılma” derler.” (Araf 46-47)
Araf ehlinin sonunda gidecekleri yer, Cennettir.
İbn Kesir rahimehullah tefsirinde şöyle dedi: “Yüce Allah Cennet ehlinin Cehennem ehliyle muhatap olduğunu açıklayınca Cennet ile Cehennem arasında Cehennemliklerin Cennete ulaşmasını engelleyen bir perde olduğunu açıklamaktadır… İbn Cerir: Araf yeni yüksek ve belirgin anlamına gelir.
İbn Abbas rivayetine göre Araf, Cennet ile Cehennem arasında olan bir tepedir. Bu tepede günahkarlar kalır. Başka bir rivayette Cennet ile Cehennem arasında bir surdur. Her ne kadar Araf tanımında farklı görüşler olsa da tüm görüşlerin ortak noktası; günahları ve sevapları eşit olan kimslerin kaldığı yer olarak bilinir.
Şeyhulislam İbn Teymiye rahimehullah şöyle dedi: sevapları ve günahları eşit olan kimseler ateşten kurtulur fakat Cenneti hak etmez ve Araf ehlinden olur. (Mecmu Fetava 16/177)
İbn Useymin rahimehullah’a şöyle soruldu: “Araf, Cennet ile Cehennem arasında bulunan bir sur olduğunu duydum. Ve bu Araf ehli burada bir kaç sene kalacaklardır. Doğru mu?
Cevap: Kıyamet gününde insanlar üç guruba ayrılır:
Bir bölümü sevapları günahlarından fazla olanlardır. Bunlar azap görmez ve Cennete girerler. Ikinci gurup ise günahları sevaplarından fazla olan kişilerdir. Bunlar günahları kadarıyla azabı hak ederler. Daha sonra Cennete girerler. Üçüncü gurup ise sevapları ve günahları eşit olanlardır. Bunlar Araf ehli olup Cennet ehli olmadıkları gibi Cehennem ehli de değiller. Yüksek bir tepede bulunurlar hem Cennet ehlini görürler diğer taraftan Cehennem ehlini görürler. Allah’ın dilediği kadar burda kalırlar ve sonunda Cennete girerler. Bu da Allah’ın adaletindendir. Zira herkese müstehak olduğunu vermektedir. Her kimin sevapları fazla olursa Cennet ehlidir. Her kimin günahları fazla olursa Allah dilediği kadar Cehennemde kalır. Her kimin sevapları ve günahları eşit olursa Araf ehlidir. Ancak bu Araf sabit değildir. Sonunda ya Cennete girerler veya Cehenneme girerler. Allah bizi ve sizi Cennet ehlinden kılsın. (Lika bebulmeftuh 16814)
En iyisini Allah bilir.