Taş veya mendil ile istincâ yapmak –su bulunsa dahi– câizdir. Bu konuda âlimler arasında ihtilaf yoktur.
Taş ve benzeri şeylerle istincânın geçerliliğine delil, Buhârî (159) ve Müslim (237)’de geçen, Ebû Hüreyre (radıyallahu anh)’ın rivayet ettiği şu hadistir:
“Kim abdest alırsa, burun temizliği yapsın. Kim de isticmâr yaparsa, tek (sayıda) yapsın.”
İbn Kayyim (rahimehullah), İgâsetu’l-Lehfân (1/151) adlı eserinde, kış ve yaz mevsimlerinde taşla istincânın câiz olduğuna Müslümanların ittifak ettiğini nakletmiştir.
Taş ve benzeri şeylerle istincâda şu şart aranır: Temizlenen yer, üç veya daha fazla silinerek temizlenmelidir. Bu, Müslim (262)’de geçen, Selmân el-Fârisî (radıyallahu anh)’dan rivayet edilen şu hadisle sabittir:
“Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), üç taştan daha az taşlarla istincâ yapmamızı yasakladı.”
Su ile istincâ daha faziletlidir. Bunun delili, Müslim (271) ve Nesâî (45)’de geçen –lafız Nesâî’ye aittir–, Enes b. Mâlik (radıyallahu anh)’tan rivayet edilen şu hadistir:
“Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) helâya girdiğinde ben ve yanımdaki bir çocuk, ona içinde su bulunan deri bir su kabı taşırdık; o da su ile istincâ yapardı.”
(“İdâve”: Deriden yapılmış küçük su kabı.)
İbn Kudâme (rahimehullah), el-Muğnî (1/206) adlı eserinde şöyle demiştir:
“Kişi sadece biriyle yetinmek isterse, su daha faziletlidir. Zira rivayet edilen hadis bunu göstermektedir. Ayrıca su, pisliği ve izini temizler; temizlik açısından daha etkilidir.
Eğer sadece taşla yetinirse de bu yeterlidir. Zira az önce zikredilen hadisler ve sahâbe icmâı bunu göstermektedir.” — alıntı sonu.
En doğrusunu Allah bilir.