الحمدلله.
اگر میخواهید در حق پدرتان نیکی کنید و پس از وفاتش به او سودی برسانید میتوانید با این موارد به ایشان کمک کنید:
۱ـ دعای صادقانه در حق ایشان. الله تعالی میفرماید:
رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء (۴۰) رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ [ابراهیم: ۴۰ ـ ۴۱]
(پروردگارا مرا برپادارندهٔ نماز قرار ده و از فرزندان من نیز. پروردگارا و دعای مرا بپذیر (۴۰) پروردگارا روزی که حساب برپا میشود بر من و پدر و مادرم و بر مومنان ببخشای).
و از ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: هرگاه انسان بمیرد عملش قطع میشود مگر از سه [راه]: صدقهٔ جاریه، یا علمی که از آن سود برده شود، یا فرزند صالحی که برایش دعا کند به روایت مسلم (۱۶۳۱).
و ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت کرده که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمود: الله تبارک و تعالی درجات شخص را بالا میبرد، پس او میگوید: این [درجه] از کجا نصیب من شده؟ میفرماید: به سبب دعای فرزندت برای تو. به روایت طبرانی در الدعاء (۳۷۵) و هیثمی در مجمع الزوائد (۱۰/ ۲۳) به نقل از بزار، و بیهقی در سنن کبری (۷/ ۷۸).
ذهبی در المهذب (۵/ ۲۶۵۰) میگوید: سند آن قوی است. هیثمی میگوید: رجال آن رجال صحیح است جز عاصم بن بهدله که حسن الحدیث است.
۲ـ صدقه دادن به جای او.
۳ـ ادای حج و عمره به جای او و اهدای ثوابش به او. پیشتر در همین سایت در این باره به تفصیل در پاسخ به سوال (12652) سخن گفتهایم.
۴ـ پرداخت بدهی او: چنانکه جابر بن عبدالله به دستور پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ با بدهی پدرش عبدالله بن حرام رضی الله عنهما انجام داد. این داستان را بخاری (۲۶۸۱) روایت کرده است.
اما روزهٔ رمضان و ادای زکات که ایشان انجام ندادهاند را فرزند نمیتواند جبران کند و اگر مسلمانی در این دو فریضه کوتاهی کند باید تاوان آن را نیز تحمل کند و کسی نمیتواند این فرایض را به جای کس دیگر انجام دهد.
و مانند آن نماز فرض است که کسی نمیتواند به جای دیگری ادا کند.
پروردگار ما عزوجل آگاهمان کرده که هر مسلمانی بر اساس عمل خود پاداش داده میشود، اگر خیر بود خیر میبیند و اگر شر بود، شر.
الله تعالی میفرماید:
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ (۷) وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ [زلزله: ۷ ـ ۸]
(پس هر که به اندازهٔ ذرهای نیکی کند [نتیجهٔ] آن را خواهد دید (۷) و هر که هموزن ذرهای بدی کند [حاصل] آن را خواهد دید)
مگر آنکه الله خود با رحمت و فضلش از گناهان شخص بگذرد.
جز آنکه زکات شبیه بدهی است و حق مستحقان است، بنابراین شما باید مقدار زکاتی که ایشان نداده را تخمین بزنید و به جای او ادا کنید که امید است این باعث تخفیف بر ایشان گردد.
از الله خواهانیم شما را به سبب محبتتان نسبت به پدرتان و حرصی که به نیکی در حق او دارید جزای خیر دهد و از ایشان بگذرد.
والله اعلم