پنجشنبه 6 جمادی الاولی 1446 - 7 نوامبر 2024
فارسی

عقیدهٔ سلف دربارهٔ قرآن کریم

سوال

می‌خواهیم بدانیم که سلف دربارهٔ قرآن کریم چه عقیده‌ای داشتند؟

متن پاسخ

الحمدلله.

«عقیدهٔ سلف دربارهٔ قرآن کریم همانند عقیدهٔ آنها دربارهٔ سایر نام‌ها و صفات الله است و همهٔ ما می‌دانیم که الله سبحانه و تعالی قرآن کریم را چنین وصف کرده که کلام اوست و از سوی او نازل شده است. الله تعالی می‌فرماید:

وَإِنْ أَحَدٌ مِنْ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ [سورهٔ توبه: ۶]

(و [ای پیامبر] اگر یکی از مشرکان از تو پناه خواست، پناهش بده تا سخن الله را بشنود؛ سپس او را به محل امنش برسان)

و بدون شک منظور از کلام الله اینجا همان قرآن کریم است. همچنین الله تعالی می‌فرماید:

إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَقُصُّ عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَكْثَرَ الَّذِي هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ [سورهٔ نمل: ۷۶]

(بی‌شک این قرآن بیشتر آنچه را بنی‌اسرائیل درباره‌اش اختلاف دارند، برایشان بیان می‌کند).

بنابراین قرآن هم از نظر لفظ و هم از نظر معنا کلام الله است که الله به حقیقت به آن سخن گفته است و آن را به جبرئیل امین القا کرده و سپس جبرئیل آن را بر قلب پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ نازل کرده است تا به زبان عربی آشکار، از جملهٔ هشدار دهندگان باشد.

سلف معتقدند که قرآن نازل شده است، یعنی الله عزوجل آن را به صورت تدریجی و پراکنده به فراخور حکمت الهی در طی بیست و سه سال بر محمد ـ صلی الله علیه وسلم ـ نازل کرده است. سپس این نزول گاه ابتدایی بوده (یعنی بدون سبب نزول و مقدمه) و گاه از روی یک سبب بوده. به این معنی که برخی از قرآن به فراخور یک سبب نازل شده و برخی دیگر بدون سبب و برخی از قرآن برای حکایت حال پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ و اصحاب ایشان نازل شده و برخی دیگر دربارهٔ احکام شرعی ابتدایی، چنانکه برخی از علما در این باب گفته‌اند.

سپس سلف می‌گویند: این قرآن از سوی الله آغاز شده و در آخر الزمان به سوی او بازمی‌گردد و این قول سلف دربارهٔ قرآن کریم است.

بر ما پوشیده نیست که الله تعالی قرآن کریم را با اوصافی بس گرامی وصف کرده است، قرآن را حکیم و کریم و عظیم و مجید نامیده و این اوصافی که الله تعالی کلامش را با آن وصف کرده برای هر کسی است که به آن تمسک ورزد و در ظاهر و باطن به آن عمل نماید، در نتیجه الله تعالی برای او مجد و بزرگی و حکمت و عزت و قدرت قرار می‌دهد، قدرتی که برای کسانی دیگر که به این کتاب تمسک نجسته‌اند نیست. برای همین از این منبر همهٔ مسلمانان را - حاکمان و عموم مردم - دعوت می‌کنم که در نهان و آشکار به کتاب الله عزوجل تمسک جویند تا عزت و خوشبختی و شکوه و پیروزی در مشرق‌ها و مغرب‌های زمین برایشان محقق گردد».

شیخ ابن عثیمین رحمه الله.

(فتاوی کبار علماء الأمة: ۴۵).

والله اعلم.

منبع: سایت اسلام سوال و جواب