روش سجدهٔ تلاوت و وضو داشتن برای آن

الحمدلله.

در صحیح‌ترین اقوال علما، برای این سجده داشتن وضو شرط نیست و در صحیح‌ترین اقوال علما هنگام برخاستن از این وضو سلام و تکبیر گفته نمی‌شود.

اما هنگام رفتن به این سجده تکبیر مشروع است، زیرا این در حدیث ابن عمر ـ رضی الله عنه ـ ثابت شده و این حدیث دال بر آن است.

اما اگر سجدهٔ تلاوت در نماز باشد هنگام رفتن به این سجده و برخاستن از آن، تکبیر واجب است. و از پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ به صحت رسیده که فرمودند: «چنان نماز بگزارید که می‌بینید من نماز می‌گزارم» به روایت بخاری در صحیح (۵۹۵). در سجدهٔ تلاوت همان اذکار و دعاهایی مشروع است که در سجدهٔ نماز، به دلیل عموم احادیث. از جملهٔ این دعاها: سَجَدَ وَجْهِي لِلَّذِي خَلَقَهُ، وَصَوَّرَهُ، وَشَقَّ سَمْعَهُ وَبَصَرَهُ، بِحَولِهِ وقُوَّته تَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الخَالِقِينَ (چهره‌ام سجده برد برای آنکه او را آفرید و صورتگری کرد و برایش شنوایی و بینایی قرار داد، با نیرو و قدرت او، خجسته است الله بهترین آفریدگاران). این را مسلم در صحیحش (۱۲۹۰) از علی ـ رضی الله عنه ـ روایت کرده که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ این دعا را در سجدهٔ نمازش می‌گفت.

قبلا بیان کردیم که در سجدهٔ تلاوت همان اذکار و دعاهایی مشروع است که در سجدهٔ نماز مشروع است و از پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ روایت شده که در سجدهٔ تلاوت فرمودند: «اللَّهمَّ اكتُب لي بِها عندَكَ أجرًا، وضَع عنِّي بِها وزرًا، واجعَلها لي عندَكَ ذُخرًا، وتقبَّلها منِّي كما تقبَّلتَها من عبدِكَ داودَ» (یا الله آن را نزد خودت برایم به عنوان پاداشی بنویس و با آن یک گناه از من بزدای و آن را نزد خود برایم اندوخته بگردان و آن را از من بپذیر چنانکه از بنده‌ات داوود علیه السلام پذیرفتی) به روایت ترمذی (۵۲۸).

حد واجب در این سجده گفتن «سبحانَ رَبّیَ الأعلی» است، همانطور که در سجدهٔ نماز واجب است، و هر ذکر و دعایی که افزون بر آن باشد مستحب است.

سجدهٔ تلاوت در داخل و خارج از نماز مستحب است و واجب نیست زیرا آنچه از پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در حدیث زید بن ثابت آمده دال بر آن است و همینطور از عمر ـ رضی الله عنه ـ چنین چیزی ثابت است، و الله ولی التوفیق.